Á síðustu árum hafa stjörnufræðingar uppgötvað meira en 4000 reikistjörnur á braut um aðrar stjörnur. Þessi fjarlægu sólkerfi eru fjölbreytt: sum innihalda stóra gasrisa í líkingu við Júpíter meðan önnur skarta bergreikistjörnum á borð við Jörðina. Í tilefni af 100 ára afmæli Alþjóðasambands stjarnfræðinga (IAU), gefst almenningi tækifæri að leggja til nöfn á fjarlægum sólkerfum. Nöfn sem verða fyrir valinu munu verða viðurkennd í gagnabönkum IAU og notuð í stjarnvísindum til frambúðar.

Íslandi hefur verið úthlutað stjörnunni HD109246 í stjörnumerkinu Drekanum og fjarreikistjörnunni HD109246b á braut umhverfis hana. Við þurfum á hjálp þinni að halda til að finna nafn á bæði stjörnuna og fjarreikistjörnuna! Frestur til að senda inn tillögur er til 20. október kl 23:59 að íslenskum tíma. Að honum loknum mun landsnefnd rýna tillögurnar og velja 5 til 10 sem munu fara í úrslitakosningu. Almenn kosning mun vera opin frá 23. október til 14. nóvember. Alþjóðasambandið mun tilkynna formlega nöfnin um miðjan desember 2019. Sigurvegari mun fá tilkynningu í tölvupósti.

Tillögunni þarf að fylgja nafn, heimilisfang, aldur, tölvupóstfang og örfá orð um uppruna nafnanna. Sérstakt tillit verður tekið til hugmynda sem berast frá grunnskólum og þá er æskilegt að upplýsingar um bekk og umsjónarkennara að fylgi. Athugið að ákveðnar reglur gilda um nafngiftina og eingöngu einstaklingar með lögheimili á Íslandi mega senda inn tillögu.


HD 109246


Sólkerfið er í um 222 ljósára fjarlægð í stjörnumerkinu Drekanum (ofan við halann í Karlsvagninum). Stjarnan er af sömu gerð og Sólin okkar (svokölluð G-gerð) og deilir því flestum einkennum með henni þ.e. svipuð stærð, ljósafl og hitastig.

HD 109246b


Fjarreikistjarnan var uppgötvuð árið 2010 og er um það bil 24% stærri en Júpíter. Hún hringsólar nálægt stjörnunni og hefur þ.a.l. stuttan umferðartíma, eða 68,3 daga. Fjarreikistjörnur af þessu tagi eru kallaðir heitir Júpíterar .

Hafa ber í huga að tillagan þarf að samanstanda af tveimur nöfnum: einu fyrir stjörnuna og einu fyrir fjarreikistjörnuna. Þó hugmyndaflugið skuli ráða för þá er æskilegt er að nöfnin tvö vísi til sama uppruna eða hafi sama þema og hafi skírskotun í sögu, tungumál eða menningu. Samkvæmt IAU mega nöfnin ekki vera pólitísk, niðrandi, vísa til hernaðar, trúarbragða eða fyrirækja o.s.frv. Kynnið ykkur nafnareglur IAU.

Senda inn tillögu


Góða skemmtun!

Landsnefnd


Sævar Helgi Bragason (kynningarstjóri og tengiliður við IAU)
Kári Helgason (formaður Stjarnvísindafélags Íslands)
Einar Guðmundsson (Háskóla Íslands)
Sigríður Kristjánsdóttir (formaður Stjörnuskoðunarfélags Seltjarnarness)
Snævarr Guðmunddson (Náttúrustofu Suðausturlands)
Ása Skúladóttir (Max Planck Institute for Astronomy)
Þórir Sigurðsson (Háskólinn á Akureyri)

Ef spurningar vakna má hafa samband á facebook síðu Stjörnufræðivefsins eða stjornufraedi @ stjornufraedi.is